Krótki przewodnik po rynku spożywczym w Indiach

Informacje o rynku spożywczym (ze szczególnym uwzględnieniem rynku żywności pakowanej)

Poprawiająca się sytuacja ekonomiczna Indii prowadzi do pozytywnych zmian w wielu sektorach - w tym w sektorze F&B, który według prognoz osiągnie wartość 18 mld USD do roku 2020 (wzrost o blisko 6 mld USD w stosunku do roku 2012). W ostatnich latach produktami konsumenckimi stymulującymi ten wzrost były przede wszystkim produkty przetworzone należące do następujących kategorii:

• produkty zbożowe,
• nabiał,
• warzywa,
• owoce,

a także - w mniejszym stopniu - oleje i tłuszcze, ryby i owoce morza, inna żywność, cukier i wyroby cukiernicze oraz mięso.

Wspomniane pozytywne zmiany widoczne są nie tylko na płaszczyźnie ilościowej (ilość produkowanych dóbr), ale i jakościowej (wyższa jakość i efektywność produkcji dóbr).

Do tego stanu rzeczy przyczyniła się m.in. zliberalizowana polityka zagranicznych inwestycji bezpośrednich w tym sektorze, systematycznie wprowadzane reformy oraz umiejętnie prowadzona polityka w skali makroekonomicznej.

Do wyższej jakości oferowanych na rynku produktów sektora F&B przyczynia się chociażby transfer technologii i know-how do Indii oraz zwiększone nakłady miejscowych przedsiębiorców i międzynarodowych korporacji na badania i rozwój produktów przeznaczonych na rynek indyjski. Nie bez znaczenia dla rosnącego popytu pozostaje również zwiększona konkurencja na rynku wymuszona chociażby wzrostem liczby konsumentów mających dostęp do produktów poprzez kanały e-commerce.

Zgodnie z raportem "High Growth Segments of Indian Food and Beverage Industry" przygotowanym przez indyjskie Ministerstwo Przemysłu Przetwórstwa Żywności, firmę doradczą EY oraz Konfederację Indyjskiego Przemysłu, dodatkowymi czynnikami przyczyniającymi się do zwiększenia atrakcyjności rynku są także:

• rosnąca zamożność społeczeństwa i związany z tym zjawiskiem wzrost dochodu rozporządzalnego,
• postępująca urbanizacja prowadząca do zmiany nawyków życiowych (w tym żywieniowych) oraz skutkująca większym popytem na towary przetworzone,
• zmiany preferencji indyjskich konsumentów,
• rozwój lokalnych sieci handlowych,
• rozwój rynku reklamy oraz zmniejszenie poziomu wykluczenia cyfrowego społeczeństwa indyjskiego.

Wszystkie te okoliczności sprawiają, że Indie stają się bardziej atrakcyjną lokalizacją dla inwestycji zagranicznych. Należy jednak podkreślić, że dynamiczny rozwój rynku pozostawia wiele miejsca dla również dla produktów importowanych (w szczególności produktów wysokiej jakości).

Poniżej przedstawiamy krótkie podsumowanie najważniejszych informacji, przydatnych dla polskiego eksportera planującego eksport produkowanych przez siebie towarów do Indii.

Formalności pozwalające podmiotowi indyjskiemu na import towarów do Indii (informacje przydatne do weryfikacji partnera)

• Uzyskanie numeru PAN (Permanent Account Number): każdy eksporter i importer powinien uzyskać numer PAN od indyjskiego organu podatkowego - Income Tax Department.
• Uzyskanie numeru IEC (Importer-Exporter Code): IEC jest 10-cio cyfrowym numerem, którego uzyskanie jest wymogiem podjęcia działalności eksportowej/importowej.
• Uzyskanie RCMC (Registration Cum Membership Certificate): obowiązek uzyskania RCMC istnieje dla osób ubiegających się o pozwolenie na import/eksport "Restricted items" lub o korzyści/uprawnienia/preferencje na podstawie Foreign Trade Policy 2015-20, związane np. z cłami zwrotnymi ("duty drawback"), świadectwami dotyczącymi kredytu celnego ("duty credit scrips") i innymi.

Ograniczenia przedmiotowe

Produkty importowane dzielą się z perspektywy administracyjnej na 4 kategorie:

• "Freely importable items" (produkty, które można importować do Indii - co do zasady wszystkie produkty niebędące "Restricted items" lub "Prohibited items").
• "Restricted items" (produkty, których import jest możliwy pod pewnymi ograniczeniami).
• "Prohibited items" (produkty, których import do Indii jest zabroniony).
• "Canalized items" (produkty podlegające importowi wyłącznie przez określone przepisami podmioty, pod warunkiem uzyskania zgody władz określającej dozwolony zakres importu (daty, ilość etc.).

Ograniczenia przedmiotowe w zakresie importu produktów do Indii dostępne są na stronie dgft.gov.in/policies w zakładkach "Restricted items" oraz "Prohibited items".

Eksporterzy produktów żywnościowych powinni ponadto pamiętać, że zgodnie z Food Safety and Standards (Import) Regulation 2017 importowane produkty powinny posiadać przydatność do spożycia nie krótszą niż 60% początkowego okresu przydatności. Okres przydatności do spożycia zostanie określony na podstawie informacji zawartych na etykiecie produktu - daty produkcji oraz daty przydatności do spożycia.

Formalności przed-przywozowe

Indyjskie służby celne weryfikują czy importowane towary posiadają wymagane prawem informacje (na poszczególnych towarach i/lub ich opakowaniach zbiorczych) przed dopuszczeniem ich na rynek indyjski.

Przepisy regulujące prawidłowy sposób oznaczania produktu stanowiącego żywność opakowaną wymagają, aby oznaczenia produktu zawierały następujące informacje:

• nazwa produktu (nazwa handlowa/opis produktu);
• lista składników: nazwa składników produktu, w kolejności wyznaczonej największą zawartością danego składnika (wagowo lub objętościowo).
  • to wymaganie nie znajduje zastosowania do produktów jednoskładnikowych;
  • składniki przynależące do określonych grup produktów mogą zostać opisane zbiorczo zgodnie z instrukcjami zawartymi w Rozdziale 2 sekcji 2.2.2.2 (c) Food Safety and Standards (Packaging and Labelling) Regulations, 2011;
  • wszystkie komponenty złożonych składników (składających się z dwóch lub większej ilości składników), stanowiących więcej niż 5% zawartości produktu, powinny zostać opisane w nawiasie w kolejności wyznaczonej największą zawartością danego składnika (wagowo lub objętościowo);
• nazwa i pełny adres producenta, importera oraz oznaczenie kraju pochodzenia;
• waga netto, ilość lub objętość zawartości;
• identyfikujący numer partii produkcyjnej, serii lub inny kod identyfikujący produkt;
• miesiąc i rok produkcji i/lub zapakowania produktu;
• data przydatności do spożycia (wyrażona jako miesiąc i rok, w którym będzie upływał termin przydatności artykułu do spożycia);
• maksymalna cena detaliczna wyrażona w INR;
• informacje o dodatkach do żywności takich jak: konserwanty, mieszanki aromatyzujące, stabilizatory, barwniki, emulgatory, wzmacniacze smaku etc. oraz ich identyfikatory;
• informacja o wartościach odżywczych (dla 100 gramów/100 mililitrów/jednej porcji produktu) odnośnie wartości energetycznej, zawartości białek, węglowodanów oraz tłuszczy;
• informacja o tym czy produkt jest wegetariański czy niewegetariański - wyrażona w formie graficznej zgodnie ze wzorem przedstawionym poniżej. Za produkty niewegetariańskie uznaje się produkty zawierające produkty pochodzenia zwierzęcego (w tym jajka), z wyłączeniem mleka lub produktów mlecznych;
  
  
  
  
• numer licencji importowej FSSAI oraz logo FSSAI.

Wszystkie deklaracje producenta/importera muszą być:

• nadrukowane w jęz. angielskim lub hindi na etykiecie trwale umieszczonej na opakowaniu LUB
• nadrukowane na dodatkowym opakowaniu zawierającym importowany pakowany towar LUB
• nadrukowane na samym opakowaniu LUB
• nadrukowane na karcie lub taśmie trwale umieszczonej na opakowaniu

jeszcze przed dokonaniem odprawy celnej.

Opłaty spotykane przez importerów

Na większość towarów importowanych do Indii zostaną nałożone następujące opłaty:

• Basic Custom Duty: cło na importowane towary, jego stawka została określona w ustawie. Zastosowana stawka może mieć charakter podstawowy lub preferencyjny (w celu wstępnego określenia właściwej stawki celnej przydatne będą strony rządowe: www.indiantradeportal.in oraz www.icegate.gov.in/Webappl),
• Social Welfare Surcharge: opłata wprowadzona ustawą budżetową na rok 2018 zamiast obowiązującego w poprzedniej perspektywie budżetowej "education cess". Jej stawka wynosi 10% łącznej wartości ceł, podatków oraz opłat dodatkowych pobieranych przez indyjski rząd centralny,
• Integrated Goods and Services Tax lub IGST: z perspektywy eksportera kolejna opłata celna, z perspektywy podmiotu indyjskiego będącego importerem, zapłacony podatek umożliwiający odzyskanie podatku naliczonego w ramach systemu GST. Stawka zgodna ze stawkami GST (w celu wstępnego określenia właściwej stawki celnej przydatne będą strony rządowe: www.indiantradeportal.in oraz www.icegate.gov.in/Webappl),
• Landing fee w wysokości 1% wartości importowanych towarów, jeśli nie zostały one wprost zwolnione od tej opłaty w odrębnym akcie prawnym.

Certyfikacja

Regulacje FSSAI dzielą produkty żywnościowe na dwie podstawowe kategorie:

• produkty standaryzowane lub "standardised foods" (produkty, dla których FSSAI opracował standardy produkcyjne pozwalające na zastosowanie w stosunku do nich uproszczonych procedur produkcyjnych i importowych),
• produkty niestandaryzowane (produkty, dla których FSSAI nie opracował standardów produkcyjnych, wśród których wyróżnić można:
  • tzw. "proprietary foods" (produkty niestandaryzowane, które korzystają z uproszczonych procedur importowych ze względu na to, że składają się one z podstawowych składników i korzystają z zaaprobowanych przez FSSAI dodatków do żywności),
  • tzw. "novel foods" (produkty niestandaryzowane, które muszą dodatkowo uzyskać aprobatę FSSAI ze względu na to, że nie składają się one z zaaprobowanych przez FSSAI składników lub dodatków do żywności).

FSSAI na ten moment opracowała standardy (pozwalające zaklasyfikować dany artykuł do pierwszej kategorii) dla 380 artykułów żywnościowych. Obecnie FSSAI usiłuje zakończyć prace nad standaryzacją blisko 12.000 kolejnych artykułów.

Proces uzyskiwania stosownych zgód i pozwoleń na import lub produkcję artykułów niestandaryzowanych nie powinien przekroczyć 90 dni.

Import większości towarów wymaga uzyskania licencji FSSAI, której uzyskanie uwarunkowanie jest posiadaniem określonych rekwizytów prawnych (np. kodu IEC i innych - więcej szczegółów na stronie www.foodlicensing.fssai.gov.in/index.aspx). Spełnienie wymogów licencyjnych przez podmioty nie posiadające prawnej i faktycznej obecności w Indiach jest znacząco utrudnione.

Powyższa okoliczność jest jedną z przyczyn, dla których wprowadzenie na rynek indyjski produktów importowanych powinno być poprzedzone dokładnym rozpoznaniem rynku i identyfikacją właściwych partnerów posiadających niezbędne doświadczenie importowe i dystrybucyjne.

Najważniejsze organizacje odpowiedzialne za nadzór nad importowanymi artykułami spożywczymi

1. Directorate General of Foreign Trade (DGFT) dgft.gov.in/about-us/about-dgft
2. Central Board of Indirect Taxes and Customs www.cbic.gov.in/htdocs-cbec/whoweare/whoweare
3. Food Safety and Standards Authority of India (FSSAI) www.fssai.gov.in/home/about-us/introduction.html

Najważniejsze akty prawne

1. Food Safety And Standards Act, 2006 z późn. zm.
2. Food Safety and Standards (Packaging and Labelling) Regulation, 2011 z późn. zm.
3. Food Safety and Standards (Food Import) Regulations, 2017 z późn. zm.

Te oraz pozostałe regulacje odnoszące się do szeroko rozumianej tematyki kontroli nad rynkiem żywności w Indiach znaleźć można pod adresem: www.fssai.gov.in/home/fss-legislation/fss-regulations.html.

Food Safety and Standards Authority of India (FSSAI) publikuje również projekty planowanych regulacji (celem przeprowadzenia uzgodnień z zainteresowanymi stronami) pod adresem www.fssai.gov.in/home/fss-legislation/notice-for-comments.html.

Niniejsze opracowanie powstało w oparciu o ogólnodostępne informacje, których źródła zostały wskazane, a także o dotychczasową praktykę̨ właściwych organów i instytucji.

Broszura ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi wiążącej wykładni obowiązujących na terenie Indii przepisów prawa.

Zważywszy na ogólny i niejasny charakter indyjskich regulacji dotyczących importu artykułów spożywczych, a także częste zmiany przepisów, rekomenduje się, aby wszelkie kwestie związane z transakcją eksportową i zostały potwierdzone z indyjskim eksporterem, z którym nawiązują̨ Państwo współpracę i który powinien dysponować aktualnymi informacjami na ten temat.

Wersja opracowania aktualna na dzień 28 listopada 2018 r.

Opracował: Mieszko Pilecki, Polska Agencja Inwestycji i Handlu S.A.